In deze moderne tijd zouden mama’s en papa’s op dezelfde wijze mogen worden behandeld. Bij echtscheidingsprocedures schrijft de wet voor dat er in eerste instantie naar een gemeenschappelijke ouderrol moet worden gezocht. De praktijk schetst een ander beeld. Moeders en vaders worden zelden op eenzelfde manier behandeld en dit zowel binnen als buiten de rechtbank. Ook in gewone relaties blijft de mama haar bevoorrechte rol opeisen, terwijl het nieuw idealistisch model graag haar visie over gelijkheid spuit. Is het dan zo dat je als vader achter de zijlijn moet blijven staan of bestaat er een manier om die gelijkwaardigheid af te dwingen?
Het beeld van moeders en vaders
Moeders worden nog altijd als belangrijkste schakel in een kinderleven gezien. Dat is vrij normaal, aangezien ze die rol al duizenden jaren vervullen. Het ligt in hun natuur om die verantwoordelijkheid naar hun toe te trekken. Een opdracht waar vaders zich minder snel tot aangetrokken voelen, althans volgens “de wijsheid” van de maatschappij.
Kunnen we mama ongelijk geven?
Sinds mensenheugenis worden papa’s als beschermheer en kostwinner van het gezin gezien. Daar is de laatste tijd verandering in gekomen. Vanaf de opkomst van het feminisme zijn er meer huwelijken gestrand, waardoor er niet alleen meer alleenstaande mama’s, maar ook een resem alleenstaande papa’s op het toneel verschenen.
Hoewel de geschiedenis een sterke associatie tussen moederschap en bepaalde zorgtaken heeft gelegd , zijn deze rollen sociaal geconstrueerd en kunnen ze in de loop der tijd evolueren. Het zal tijd kosten om deze diepgewortelde overtuigingen te herzien.
Een ideaalbeeld maakt de werkelijkheid echter niet.
Dit is geen afbreuk van de vrouwelijke kwaliteiten. Integendeel, het is voor de man een streven om meer zoals zij te kunnen worden. Niet op de moederlijke manier, maar op een eigen wijze die zijn ouderlijke rol bevestigt.
Mama’s kunnen we moeilijk ongelijk geven. Meisjes worden nog steeds met de gedachte opgegroeid dat hun inbreng meer bijzonder is. Hoewel we die bijzonderheid niet willen afnemen, zou het de nieuwe generatie moeders sieren, om te streven naar een meer gelijke verdeling van taken en verantwoordelijkheden binnen het gezin, en zo een voorbeeld te stellen voor hun kinderen.
Hoe ontstaat de unieke band tussen een kind en zijn moeder?
Men zegt weleens dat kinderen een betere verbinding met hun moeder hebben. Komt dat omdat mama’s speciale gaven bezitten of zou het kunnen dat de gemiddelde moeder vanaf de geboorte het kind zodanig naar zich toetrekt, dat het voor de nieuweling een automatisme wordt om haar meer te vertrouwen?
Let er maar eens op. Vanaf de mama haar baby voor de eerste keer in haar armen houdt, moet er veel gebeuren voordat ze de kleine engel zal doorgeven. De papa wordt vanaf de eerste seconde in een andere rol gedreven.
Een man zorgt na de bevalling voor zijn vrouw, want zij heeft de moeilijke opdracht van een kind te baren doorstaan. Het duurt enkele weken voordat ze gerecupereerd zal zijn. De nieuwe baby zal haar hart veroveren, maar ook haar slaap ontnemen en haar geduld op de proef stellen. Vaders lopen er een beetje bij, hopend dat ze het juiste gedrag stellen, terwijl ze eigenlijk niet weten met wat ze bezig zijn.
Als de baby voor eten of een nieuwe pamper huilt, is het vaak mama die klaarstaat om hem uit de nood te helpen.
De unieke band tussen baby en moeder, die van in het begin wordt ingesteld, gaat eigenlijk nooit weg. Ook later zal zij bij iedere nieuwe verandering in diens leven klaarstaan om de weg te tonen. Vaders zijn aanwezig, maar blijven hun tweederangsouderrol verderzetten.
Papa straalt autoriteit uit
Beide ouders hebben een aparte taak te vervullen. De moeder is een vaste waarde waaraan het kind zich kan vastklampen. Zij is het eerste baken naar wie de jongeling neigt voor problemen.
Voor een kind is de liefde van zijn moeder vanzelfsprekend. Zij is over het algemeen meer liefdevol dan haar mannelijke partner die de regels tracht te hanteren. Papa’s autoritaire houding zal voor de baby snel duidelijk worden.
Er zijn verschillen in de manier waarop vaders en moeders hun kinderen opvoeden. Anders is niet slechter en zolang de vader onderdeel van het oorspronkelijke gezin blijft, is hij een welgekomen aanvulling. Terwijl mama de emotionele behoeften van het kind centraal stelt, heeft papa een meer rationele aanpak.
Dit kan tot discussies leiden, want papa en mama zullen een andere opvoedingswijze voor hun kind hanteren. Hoewel de band met beide ouders belangrijk is, kan de initiële hechting met de moeder een blijvende invloed op de ouder-kindrelatie hebben. Dat verandert wanneer kinderen ouder worden en de nood aan liefde op een andere manier gaan uiten.
De pijn van het vaderschap
Als je niet als volwaardige ouder wordt aanzien, raakt dat op één of andere wijze je ziel. Onze mening over vaders wordt vaak door persoonlijke ervaringen gekleurd.
Bij koppels is het nog een beetje anders dan wanneer je gescheiden bent. Co-ouderschap is misschien de regel, maar wat betekent het echt als je na een scheiding tot tweederangsouder wordt gedegradeerd?
Op papier zijn jullie gelijk. In werkelijkheid wordt dikwijls de kant van de moeder gekozen.
Zijn alle papa’s dan onverantwoordelijke schurken die niet in staat zijn om hun kroost op te voeden? Natuurlijk niet, maar de gedachte dat anderen, waaronder je kinderen, met dezelfde gedachten worden opgevoed is pijnlijk.
Wat als het koppel uit elkaar gaat?
De dynamiek tussen ouders wordt nog meer uitdagend wanneer een koppel besluit om uit elkaar te gaan. Vanaf dat moment ontstaan er twee werelden en is het ouderschap van mama en papa geen aanvulling meer.
De pijn van een breuk laat zich niet alleen bij het koppel zien. Kinderen zijn vaak het grootste slachtoffer omdat het warm nest vanwaaruit ze komen, uiteen wordt gerukt. De band tussen scheidende ouders is zeker in het beginstadium zwak. Koppels zijn dan vooral met hun eigen relatieproblemen bezig, terwijl het kind een weg tussen de herrie zoekt.
Het verschil tussen mama en papa wordt nog meer duidelijk bij een scheiding. Vroeger kregen vrouwen het hoederecht. Tegenwoordig gaat men uit van co-ouderschap, waardoor het kind papa en mama telkens opnieuw een week zal moeten missen.
Bovendien wijzigt de omgeving waarin het kind is opgegroeid. Het wordt als een bal van hier naar daar gekaatst, waardoor het niet meer het gevoel krijgt dat het ergens een vaste thuis heeft. De constante verandering is niet makkelijk voor kleine kinderen. Zij zoeken op jonge leeftijd vooral een vaste basis, maar die is er niet meer.
Moeders en de familierechtbank
Hoewel de wetgeving is geëvolueerd, zijn er in de praktijk nog steeds aanwijzingen dat moeders in familierechtzaken bevoordeeld worden. Het ideaal van gelijk ouderschap is nog niet volledig bereikt.
Er is een reden waarom de gemiddelde mama zowel financieel, als op ouderlijk gebied wint. De rechtbank beschouwt de moeder als primaire zorgverlener. Een papa heeft gelijke rechten, maar eigenlijk is dat in de praktijk zelden het geval.
De situatie is de laatste decennia verbetert, maar van een evenwaardige rol is zeker nog geen sprake. Dat komt niet omdat familierechters de vrouw favoriseren of omdat ze van mening zijn dat de man minderwaardig is.
Het feit dat moeders traditioneel gezien de primaire zorgverleners zijn, blijft vat krijgen op vonnissen, ondanks veranderende maatschappelijke normen
De strijd om de liefde van het kind
De liefde van een kind kun je niet kopen. Het is een gevolg van de band die het met zijn ouders ervaart. Een hechte band met de moeder in de vroege jeugd kan ertoe leiden dat het kind deze figuur ook na een scheiding als belangrijkste aanspreekpunt blijft zien.
Van die bevoorrechte rol durven sommige mama’s weleens profiteren. Zij kaarten onterecht aan dat het kind meer liefde voor hen koestert en dat de vader hoogstens zijn aanvullende rol kan blijven uitoefenen. De wrevel van scheidende ouders kan misbruikt worden om het kind voor zich te winnen.
Hoewel een alleenstaande papa evengoed een goede ouder kan zijn, moet hij vaak het onderspit delven. De mening van mama blijft de basis vanwaaruit de resten van het gezin blijven functioneren. Niet dat papa dit wilt, maar hij ervaart snel dat een slechte band met de moeder ook het kind zal schaden.
Er ontstaat doorgaans een strijd om de liefde van het kind, waarmee men zijn eigen kroost verplicht om een kant te kiezen. Kinderen willen niet kiezen en als ze dat toch moeten doen, zal de keuze meestal naar de moeder gaan. Dat komt niet omdat het kind meer van haar houdt, maar omdat het van jongs af aan zo werd geconditioneerd.
De onvoorwaardelijke liefde die ouders zo moeilijk kunnen geven
Je kind lief hebben als je die liefde terugkrijgt, is makkelijk. Het is het gevoel dat de meeste moeders ervaren en waar de meeste vaders zo hard voor moeten vechten.
Onvoorwaardelijke liefde betekent dat je ongeacht het resultaat van je kind zult houden. In zekere zin denken we dat allemaal te doen. Als ouder zal je daarop worden getest. Er zijn periodes in het leven van je kind dat je liefde eenrichtingsverkeer blijft. Terwijl je geeft en geeft, ervaar je daarvan geen resultaat. Nu kan je dat enkele weken opvangen, maar het wordt een grotere uitdaging wanneer het einde niet in zicht komt.
Kinderen houden van hun ouders. Alleen laten ze dat niet altijd zien. Sterker nog, van een liefhebbende ouder kunnen ze zich afkeren. Niet omdat die ouder iets verkeerd heeft gedaan, maar omdat het kind (puber) zijn eigen weg zoekt.
Wie liefde niet terugverwacht en een manier vindt om daarmee om te gaan, ervaart een diepere connectie met zijn nageslacht. Echte liefde is onvoorwaardelijk en overstijgt de grillige fases van het kind zijn.
Wat ik van het alleenstaand vaderschap heb geleerd
Net als zovelen had ik nooit verwacht om ooit alleenstaande papa te worden. Moest je mij tien jaar geleden gezegd hebben dat ik vandaag als alleenstaande vader door het leven zou moeten gaan, had ik je waarschijnlijk niet geloofd.
Scheiden stond niet in mijn woordenboek en toch is het gebeurd. Niet uit eigen keuze, maar uit een voortvloeisel van omstandigheden.
De eerste jaren waren hard en vaak wist ik niet hoe ik het allemaal zou redden. Bij de opvoeding van kinderen komt heel wat kijken. Dat is nog meer intens wanneer er geen vrouw is waarmee je de vraagstukken kunt oplossen.
Toch is het alleenstaand vaderschap de meest leerrijke ervaring van mijn leven. Het privilege krijgen om twee fantastische jongens in hun levensloop te mogen begeleiden is een ervaring die ik nooit zal vergeten.
Je hoeft geen perfecte ouder te zijn
Als papa is het tweemaal zo moeilijk om alles voor elkaar te krijgen. Het zal nooit geheel perfect verlopen, maar je zal net als ik, je momenten krijgen. De illusie om alles volgens de boekjes te doen is waanzinnig en ondoenbaar.
Het doel van ouderschap is dat je leert om met je eigen kinderen om te gaan. Een proces dat nooit zonder fouten kan plaatsvinden. Fouten zijn niet het probleem. Ze horen tot de evolutie die je als mens moet doormaken.
Wees als ouder de beste versie van jezelf. Je zal blije en verdrietige momenten meemaken, maar zolang je blijft leren en groeien als persoon, zullen je kinderen zien dat het leven een avontuur is dat nooit ophoudt.
Toon respect voor de mening van je ex
Er is een reden waarom jullie uit elkaar zijn gegaan. Meningsverschillen liggen aan de oorzaak van een liefdesbreuk. Na je scheiding zullen die meningsverschillen niet weggaan.
Zolang de overtuiging van je ex het kind niet schaadt, is het soms makkelijker om toe te geven. Het gaat hier niet om winnen of verliezen, maar om een vredevolle manier te vinden, zodat je kinderen in beide omgevingen goed kunnen opgroeien.
Wees betrokken
De titel van vader of moeder krijg je vanzelf. Die naam betekent echter niet dat je een goede ouder bent. Kinderen hebben niet alleen een gezaghebbende figuur nodig. Probeer in hun leefwereld zoveel mogelijk betrokken te zijn.
Geef je volledige aandacht, stel vragen, speel spelletjes en probeer hun gevoelens te begrijpen. Als ouder ben je een voorbeeldfiguur. Jij bent de eerste naar wie ze zich wenden. Wees dan ook daar als ze je nodig hebben.
Wees open voor nieuwe dingen, erken hun persoonlijkheid, schakel schermen uit en vier successen.
Biologische ouders zijn onvervangbaar
Zowel jij als je ex hebben hun eigen rol te vervullen. De strijd die sommige koppels voeren is zinloos. Niemand zal jou als papa of mama kunnen vervangen. Voor altijd zal jij die eer mogen opstrijken.
In plaats van een concurrentiestrijd om de kinderen te voeren is het een beter idee om ook na de scheiding elkaar in het ouderschap aan te vullen.
Kies voor hen
In een leven krijg je veel opportuniteiten. Toch is er niks meer belangrijk dan de band met je kinderen. Lange werktijden, een stressvolle omgeving en werkdruk komen niet ten goede van je thuissituatie.
Als je kiest om alleenstaande vader te zijn… wees dan ook de vader die ze verlangen. Zet je kinderen op de eerste plaats.
Dat wil niet zeggen dat je niet mag dromen. Zoek echter naar een balans, zodat je kinderen onderdeel van die droom kunnen uitmaken.
Tot slot
Hoewel er ongelijkheid in het ouderschap bestaat, hoeft dat geen reden te zijn, om elkaar te bekampen. Moeders hebben een aparte rol die vaders niet kunnen waarmaken. Dat hoeft ook niet, aangezien papa’s hun eigen missie moeten volbrengen.
De pijn van het vaderschap ebt weg, wanneer vaders een bron van liefde voor hun kinderen worden. Geef zonder te verwachten en hou onvoorwaardelijk van je kroost.
De strijd om de liefde van het kind is geen strijd waard. Kinderen zullen steeds naar hun basis (jij) terugkeren. Doe geen moeite om hen daarvan te overtuigen, maar laat je gedragingen voor zich spreken.
Vaders zijn in de maatschappij niet aan moeders gelijkgesteld. Ze zullen een ander pad bewandelen. Dat wil niet zeggen dat hun bijdrage minder belangrijk is.
Vaders worden anders bekeken.
Wat als we die apartheid zouden gebruiken om een eigen unieke manier van ouderschap te ontwikkelen? Het zou de kijk van de maatschappij niet meteen veranderen, maar het zou wel de band met je kinderen verdiepen.
Hoofdfoto door James X
Doneren is geven en doet zoveel meer dan je denkt. Elke euro heeft de kracht om het leven van jou en zoveel anderen te helpen.
Een reactie achterlaten