Een relatie met een controlefreak is geen makkelijke opgave. Alles wat je doet wordt opgevolgd, zodat jullie samenzijn op een gevangenis lijkt. Controle op iemand uitoefenen betekent dat je de persoon met wie je in relatie bent niet vertrouwt. Dit is echter een basisvoorwaarde voor liefde. Het intimiderende gedrag kan soms genadeloos zijn. Een controlefreak wil gezag over zijn partner uitoefenen. Als dat niet lukt, wordt de neuroot boos. Jouw op macht beluste maatje wil de schuld op jou afschuiven. Wat kun je doen als je met een controlerende persoon in relatie zit?
Waarom controle uitoefenen in een relatie?
Liefde is vrij en oncontroleerbaar. Het is de keuze van twee mensen om voor elkaar te kiezen. Bij die keuze hoort vertrouwen, want zonder vertrouwen kan je geen liefdesband creëren. Niet alle mensen kunnen zomaar vertrouwen geven, hoewel ze dat in het begin van de relatie aangeven. Dat heeft eigenlijk niks met jou te maken, eerder met het verleden waaraan ze zijn blootgesteld.
Controle over je leven hebben is geweldig. Het betekent dat je zelfverzekerd in je schoenen staat en dat je gelooft dat je de kracht bezit, om te veranderen wat je wilt. Een controlefreak daarentegen is controlerend, wat vaak een expressie van zijn angst is. Waarom iemand zich in een controlefreak heeft getransformeerd kan verschillende redenen hebben. Het kritisch, bazig en vooral neerbuigend gedrag jegens de partner kan snel op weerstand botsen.
In de ogen van de controlefreak lijkt dat de enige manier om vat te krijgen op de relatie. Bang zijn om de partner te verliezen is een grote motivator waarom ze dit gedrag stellen. Zolang die metgezel controleerbaar is, zijn ze verzekerd dat alles volgens hun spelregels verloopt.
Hoe kan je een controlefreak herkennen?
De maatschappij drukt snel een stempel. Als iemand vreemd gedrag stelt wordt hij als narcist of controlefreak aanzien. De waarheid is echter niet altijd hetzelfde dan wat mensen denken. Voordat we over een controlerende partner kunnen spreken moet die aan een aantal voorwaarden voldoen.
Je partner oordeelt snel
Een controlefreak heeft steeds een oordeel klaar. Je bent dik, lelijk, dom en zonder hem of haar zal je altijd zo blijven. Hun kijk op het leven is rechtvaardig en overheersend. Mijn partner luistert niet! Ze weet het altijd beter! Indien mijn lief gewoon zou doen wat ik zeg, zou het allemaal in orde komen.
Die betweterigheid zorgt ervoor dat de levensgezel van een controlefreak geïrriteerd zal raken. Hoe zou je zelf zijn wanneer iemand jou continu de les spelt? Na verloop van tijd lijkt het of de hand van je partner je keel toeknijpt. Dit controlerende gedrag uit zich trouwens niet alleen thuis.
Een controlefreak houdt niet echt van teamwerk en zal op het werk eenzelfde handelwijze hanteren. Mensen hebben de keuze. Ofwel volgen ze zijn weg, ofwel botsen ze tegen zijn kar.
Er heerst een ongezonde jaloersheid
Voor onafhankelijke mensen die gewoon zijn een vrij leven te leiden is een relatie met een controlefreak moordend. Die onafhankelijkheid zorgt voor een zekere oncontroleerbaarheid. Hierdoor zal de controlerende partner allerlei scenario’s bedenken over wat er allemaal kan gebeuren, wanneer zijn geliefde met andere mensen in contact komt.
Jaloezie in een relatie kan voor veel problemen zorgen. Wederom betekent dit dat het vertrouwen in de ander op een laag pitje staat, terwijl er veelal niets aan de hand is. Er is eigenlijk geen reden om jaloers te zijn.
Deze soms ziekelijke jaloezie kan verregaande gevolgen hebben. Om de controledrang te behouden zal de controlefreak de situatie proberen te beheersen. Hij zal voorstellen doen over met wie je wel en beter niet kan omgaan. Over bepaalde dingen wordt gelogen, zodat je jezelf in de visie van de jaloerse geliefde kan herkennen.
Zo moet het en niet anders
Een controlerende partner zal zeggen hoe jij je leven moet leiden. Dit manipulatieve gedrag zorgt ervoor dat je gelijkwaardigheid als partner wordt aangetast. Als je de voorstellen van de controlefreak niet in acht neemt, ontstaat er ruzie, waarbij jij als grote schuldige wordt aanzien. Doe toch gewoon wat ik zeg, is een vaak gehoorde opmerking.
Wanneer je partner zichzelf met perfectie kan vereenzelvigen, zal dit ongetwijfeld een invloed hebben op jou. Gevoelens van minderwaardigheid beginnen zich op te stapelen, waardoor je na verloop van tijd de leugens – die over jou worden verteld – gaat geloven. Je denkt dan maar dat het advies van een controlefreak opvolgen de beste keuze is, maar daar lijd je onder. Een relatie is op vrijheid van denken gebaseerd. Als je partner dat niet respecteert, begrijpt die niet wat liefde is.
Fouten toegeven is ontzettend moeilijk
Iedereen maakt fouten. Dat is menselijk en niemand zal jou daarvoor kruisigen. In een relatie moet je zelfs fouten maken om te leren hoe jullie beter met elkaar kunnen samenleven. Controlefreaks durven hun fouten niet toegeven, want dat zou hen kwetsbaar maken. Ze denken verkeerdelijk dat anderen hun fouten tegen hen zullen gebruiken. Dat zou betekenen dat ze ergens niet goed in zijn, wat in hun leefwereld onmogelijk is.
Eens wrok, altijd wrok
De controlerende partner is niet bepaald het meest vergevingsgezind. Vanaf er wrevel ontstaat, zal je dat duizend keer mogen horen. Eigenlijk verdwijnt die wrok nooit helemaal. Hij zal jouw negatieve punten blijven herhalen. Het maakt hem daarbij niet uit of er nu wel of geen publiek aanwezig is.
Zeker wanneer je zijn macht wil wegnemen, zal de controlefreak dubbel zo hard terugslaan. Wat jou pijn doet is een hulpmiddel om te kunnen zegevieren.
Kan niet functioneren in een team
Een controlefreak ziet de kracht van verbinding niet. Waar andere mensen verkiezen om een project in teamverband te vervullen, zal de controlefreak liever zijn eigen weg gaan. Ook in relaties blijft het moeilijk om connectie te maken. Om met jou een liefdesband te creëren zou hij zijn meest kostbare bezit – macht – moeten afgeven.
Mensen die controle over andere mensen willen uitoefenen zijn onzeker en willen die onzekerheid deels kanaliseren.
Ze piekeren zich suf
Elk mogelijk doemscenario wordt meermaals in het brein van een controlefreak afgespeeld. Men piekert over alles en nog wat, terwijl 99% van die doemscenario’s nooit uitkomen. Zijn partner zal naar al die verhalen moeten luisteren, het één meer ridicuul dan het ander. Door het vele piekeren ontwikkelen ze stress.
Stel dat er dit of dat gebeurt, is nooit ver weg. Voor elk noodscenario zal de controlefreak een gepast plan uitwerken. Het is de enige manier dat hij rust kan vinden, althans volgens zijn inzicht. In werkelijkheid creëert dit gedrag nog meer nervositeit.
Alles wordt dubbel nagekeken
De controlerende partner denkt veel van zichzelf, maar toch voelt hij de nood om zichzelf te controleren. Voor hij zijn huis verlaat, bestaat de mogelijkheid dat hij driemaal heeft nagekeken of de ramen dicht waren. Hiermee wordt veel tijd verloren. Tijd die de efficiënte van zijn handelen beduidend laag houdt.
Je wordt bespioneerd
Het onzekerheidsgevoel van de controlerende partner maakt hem gek. Allerlei vragen zoeven door zijn hoofd. Ben je te vertrouwen? Kan hij jou geloven? Waarom doe je dit en niet dat? Hierdoor kan die volgende acties ondernemen:
- Je wordt gevolgd
- Men voorziet een gps tracker in je wagen
- De telefoonfactuur wordt nagekeken om te zien naar wie je hebt gebeld
- De geschiedenis van je internetbrowser wordt gecontroleerd
Je kunt het zo gek niet bedenken. De angst verteert hem en elk middel om die angst te onderdrukken wordt aangewend.
Is leven met een controlefreak houdbaar?
Leven met een controlerende partner is niet vanzelfsprekend. Telkens weer wordt je met de neus op de feiten gedrukt. Jullie hebben geen liefdevolle relatie, eerder een transactieverhouding. Omdat deze partners ontzettend overtuigend kunnen zijn, blijft het moeilijk om niet in hun negatieve spiraal te worden meegezogen. Voor mensen die vrijheid niet belangrijk vinden en zich liever door iemand laten leiden kan een relatie met een controlefreak werken.
In bijna alle andere gevallen moeten er stappen ondernomen worden om het ondermijnende gedrag een halt toe te roepen. Controlerende partners zien vaak niets verkeerd bij zichzelf. Volgens hen hoort een relatie op die manier te verlopen. Wat ze vaak niet beseffen is dat angst hun denken leidt, op een manier, die ze zelf niet in de hand hebben.
Controlefreaks moeten leren loslaten, maar kunnen ze dat wel? Ze willen namelijk niets liever dan jou controleren.
Hoe kunnen we een controlefreak veranderen?
Zonder dat hij beseft dat er een probleem is, kan er niks veranderen. Laat dat nu net voor een neuroot moeilijk te vatten zijn. Beseffen dat ze verkeerd zijn zou willen zeggen dat ze een deel van hun macht moeten opofferen en daartoe zijn velen niet bereid. Toch zijn er verschillende handelingen die je kan treffen om dat bewustzijn te vergroten.
Assertiviteit boven agressiviteit
Het spel van de controlerende partner kan maar blijven duren zolang je het toelaat. Als je continu de grond wordt ingeboord is het tijd om van jou te laten horen. Alleen zal een confronterende houding weinig resultaat hebben. Een controlefreak heeft niks liever dan met jou in discussie te gaan, want het is een manier om zijn superioriteit te bewijzen.
Geef aan wanneer iets niet klopt, maar laat je niet verleiden om de discussie langer dan nodig verder te zetten. Zolang er geen tegengas wordt gegeven heeft de controlerende partner vrij spel. De kunst bestaat erin om kleinerende opmerkingen te dwarsbomen door kort, maar krachtig aan te geven dat ze onwaar zijn. Dat zal zijn onzekerheid voeden, waardoor men twee keer zal nadenken.
Als hij fanatiek blijft doorgaan kan je voorstellen om het gesprek op een kalmer moment verder te zetten. Hoewel niet eenvoudig, blijft een kalme en empathische houding aan te raden.
Baken je grenzen af
Omgaan met een moeilijke partner kan er weleens voor zorgen dat je aan jezelf gaat twijfelen. Steeds weer probeert men jouw grenzen te verleggen. Je hebt als geliefde het recht om met respect te worden behandeld. Durf nee zeggen en een andere mening te hebben. Je hoeft niet altijd in het ziekelijk discours van de controlefreak mee te gaan.
Men zal proberen om jou schuld aan te praten, maar daar moet je doorzien. Het is namelijk de laatste strohalm die men gebruikt om jou te kunnen controleren. Als jij iets niet wilt, hoef je dat niet te doen. Wees helder over je grenzen en laat niet toe dat ze worden overschreden.
Geef aan dat je vrijheid nodig hebt
Zonder vrijheid kan je in een relatie niet gelukkig zijn. Er moet een basis aan liefde en vertrouwen heersen voordat je over een liefdesband kunt spreken. Als die vrijheid wordt ingeperkt, mag je dit opmerken, maar doe dit op een rustige manier. Probeer niet in de jij-val te lopen, waarbij je je partner van allerlei zaken gaat beschuldigen. Jij geeft mij geen vrijheid, jij maakt me ongelukkig, jij behandelt mij als een slaaf, zijn uitspraken die alleen maar olie op het vuur gooien.
Waarschijnlijk zal jouw controlerende partner de drang naar vrijheid willen inperken. Men zal het gevoel geven dat jouw wensen abnormaal zijn en dat je enkel bij je gezin hoort te zijn. Leg op een rustige manier uit dat vrijheid voor jou belangrijk is en dat die vrijheid niet dient om een vluchtroute uit het gezin te creëren.
Toon begrip voor de angst van je partner
Het gedrag van je teamgenoot kan je misschien de kast opjagen, maar er is een reden waarom je op deze manier wordt behandeld. Er heerst angst in de controlerende partner. Angst om jou te verliezen als je niet precies doet wat hij zegt. Natuurlijk is het geen oplossing om zomaar in die angst mee te gaan.
Probeer te praten over waar die bangheid vandaan komt. De kans bestaat dat de gedachten van je partner zo ridicuul lijken dat je moeilijk begrip kan opbrengen. Zeg dit niet, maar tracht een weg te zoeken, zodat de angst kan verdwijnen.
Als men bang is om jou te verliezen kan jij punten aanhalen die dit tegenspreken. Doe dit vooral op een begripvolle manier. Vanaf men het gevoel krijgt dat men niet serieus wordt genomen, zal de angst alleen maar toenemen.
Zoek professionele hulp
Niet iedereen kan met een controlefreak omgaan. In een relatie wordt dit nog moeilijker, omdat je onophoudelijk met zijn gedrag wordt geconfronteerd. Dat kan ertoe leiden dat professionele hulp zich opdringt. Een externe professional bekijkt de situatie buiten de relatie en kan tips geven om met zijn controlerende gedrag om te gaan. Tevens kan een professional aan je partner uitleggen waarom bepaalde handelingen schadelijk kunnen zijn.
Misschien gelooft je partner je niet, maar het wordt moeilijker wanneer een deskundige dezelfde punten opmerkt. Professionele hulp kan je alleen of als koppel inroepen. Het is in ieder geval goed om de mening van iemand anders over jullie relatie te aanhoren.
Durf de relatie te beëindigen
Soms wordt het gevaarlijk om met een controlefreak samen te leven. In dat geval kan professionele hulp te weinig voor jullie doen. Als een relatie niet werkt is het geen schande om dat samenzijn te beëindigen. Je hoeft niet in een gevangenis te leven, omdat je partner zijn angst niet kan controleren.
Als je de keuze hebt gemaakt om uit elkaar te gaan, bereid je dan goed voor. Zorg dat je ergens terecht kunt, want samenleven met een controlerende partner die je wil verlaten, is niet vol te houden.
Ook na de relatie zal de controlefreak zijn gedrag niet onmiddellijk opgeven. Geef het tijd en baken vooral goed je grenzen af. Je bent niemand iets schuldig als jij er zelf ongelukkig van wordt.
Kan je de controledrang van je partner veranderen?
Natuurlijk wel, maar alleen als je geliefde hier open voor staat. Zolang een controlefreak niet beseft dat zijn gedrag schadelijk is, zal hij niet veranderen. Wijk niet van de waarheid af. Nee, het is niet een beetje vervelend dat hij je niet kan loslaten, het is verdomd vervelend!
Praat over wat je dwarszit, maar houd het hoffelijk en gooi niet onmiddellijk elk negatief punt zijn richting uit. Verandering gebeurt niet van vandaag op morgen. Gaandeweg zal je partner moeten leren dat het op een andere, meer bevrijdende manier kan.
Conclusie
Wanneer een van de twee partners controle op de ander uitoefent vormt zich een ongezonde situatie. Het is in de ogen van de controlefreak de enige manier om vat op de situatie te krijgen. Zijn angstgevoelens zijn zo groot dat hij jou niet vertrouwt.
Een controlerende partner heeft snel een oordeel klaar, is over het algemeen jaloers, dicteert zijn eigen wet, heeft moeilijkheden met fouten toe te geven en zal zijn wrok tegenover jou niet snel vergeten. In een team functioneren vinden ze moeilijk en ze piekeren zich suf over allerlei doemscenario’s.
Een controlefreak veranderen doe je door assertief en niet agressief te zijn, je grenzen af te bakenen, aan te geven dat je vrijheid nodig is, terwijl je begrip voor de situatie hebt. Wanneer jullie samen geen oplossing vinden is professionele hulp aan te raden.
Zit jij ook in een relatie met een controlefreak? Laat dan hieronder een reactie na.
Hoofdfoto door Timur Weber
Doneren is geven en doet zoveel meer dan je denkt. Elke euro heeft de kracht om het leven van jou en zoveel anderen te helpen.
Een reactie achterlaten