Transparantiebeleid: Dit artikel kan affiliate links bevatten. Als u op één van deze links klikt kan robbydeletter.com een commissie krijgen, zonder dat het u iets meer kost. Op deze manier kan u mij steunen, zodat ik gratis advies kan blijven geven.
De laatste jaren kunnen de feestdagen me nauwelijks nog deren. Het ooit zo belangrijke feest van Kerstmis, waarin de geboorte van Jezus wordt gevierd heeft veel van zijn oorspronkelijke waarde verloren. De huidige maatschappij heeft ondanks veel uitdagingen nog steeds niet door, dat de materialistische kant van dit feest slechts bijzaak is en eigenlijk niets met Kerstmis te maken heeft. Nieuwjaarsfeesten lijken niet langer het nieuwe jaar te vieren, maar lijken eerder bijeenkomsten om elkaar de loef af te steken. Waar is de ziel van de feestdagen naartoe en mogen we aannemen dat ze ooit zal terugkeren?
Hoe het allemaal begon…
We kunnen met grote zekerheid aannemen dat men het kerstfeest sinds de vierde eeuw is beginnen vieren. Sommigen beweren dat kerst door bisschoppen werd ingesteld als concurrentiestrijd tegenover andere godsdiensten, terwijl anderen een meer kosmologische achtergrond naar voren schuiven. Alleszins kunnen we uit de geschriften van Lucas en Matteüs opmaken dat Jezus rond deze tijd moet zijn geboren. Hoewel dit feest wereldwijd uitbundig wordt gevierd, blijft Pasen meer belangrijk.
Hoe het er precies aan toeging tijdens de geboorte van Jezus zullen we nooit echt weten. Wat we wel weten is dat Jezus Christus op één van de meest donkere dagen van het jaar de moederschoot heeft verlaten. Hij was dan ook de brenger van het licht. Jezus was een gezondene van hoop en liefde. Twee eigenschappen die mensen tijdens de feestdagen nog nauwelijks laten uitschijnen.
De viering van Nieuwjaar is in feite veel ouder dan Kerstmis. We zien de eerste rituelen bij de Babyloniërs opduiken, die door middel van een offer, het kwaad voor een jaar wilden afwenden. De Romeinen vierden tot 45 v Chr. het nieuwe jaar op 1 maart tot de juliaanse kalender werd ingevoerd en 1 januari werd gekozen.
Waar zijn we de pedalen verloren?
Waar vroeger Kerstmis en Nieuwjaar feesten van liefde en samenzijn moesten voorstellen, lijkt de sfeer van de kerstdagen de laatste jaren volledig te zijn verdwenen. Hedendaagse kerstfeesten lijken vooral in het teken “van welk cadeau er zal worden meegebracht” te staan. Op deze momenten staat de verheerlijking van het individu centraal. Kijk toch eens wat ik dit jaar heb weten te presteren. Een concurrentiestrijd tussen mij en jou veert op, terwijl het doel van zulk feest samenhang zou moeten beogen.
Waarschijnlijk speelt het verloop van stijgende welvaart in het westen een grote rol. We spreken over een dalende koopkracht en stijgende inflatie, maar de moderne mens leeft beter dan een koning van 100 jaar geleden. Toch is een mens een gewoontedier en zal die stijgende welvaart redelijk snel als gangbaar worden afgedaan. Wie vandaag een nieuwe auto koopt voelt zich bijzonder heuglijk, ondanks diezelfde auto een jaar van nu als middelmatig middel wordt afgedaan. De sfeer van Kerstmis en Nieuwjaar vinden we niet terug in het verwerven van rijkdom, maar door ons dankbaarheidsgevoel te verhogen.
Dankbaarheid tijdens de kerstdagen
Hoe kunnen we in tijden als deze dankbaar zijn? Wie het nieuws op regelmatige basis volgt weet als geen ander dat er iedere dag wel iets gebeurt, waar we ons ellendig om zouden moeten voelen. Oorlog, misbruik, corruptie en een insufficiënt rechtsapparaat zijn maar enkele zaken op de ellenlange waslijst van het verdriet. We stellen onze hedendaagse maatschappij als intellectueel en empathisch voor, maar dat zijn we niet, althans niet allemaal.
Dat in een wereld als deze miserie hoogtij kan vieren hebben we slechts aan onze eigen onkunde te danken. Als we in 2022 nog over oorlogen tussen elkaar durven spreken, vraag ik me af hoe evoluerend de mens wel is. De geschiedenis van de moderne mens gaat nu toch bijna 300.000 jaar terug. Men zou dan toch de verwachting mogen scheppen dat we in die tijd iets hebben bijgeleerd. Op plaatsen waar ik en jij nog steeds geen wij vormen hebben we een grote uitdaging te vervullen.
Dankbaarheid begint door in te zien wat je al hebt en niet wat je nog zou willen hebben. Waarom we dit geschenk van het leven als doodnormaal beschouwen blijft mij verbazen. Uiteraard ontsnap ik als mens ook niet van diezelfde onkundigheid, waardoor ik mezelf door middel van reflectie terug naar de basis wil brengen.
Jezus, een voorbeeld voor allen
Of je nu wel of niet gelooft maakt niet zoveel uit als we de geschiedenis van Jezus gaan bestuderen. Zowel met als zonder geloofsbril op kunnen we stellen dat hij één van de meest bijzondere figuren uit onze geschiedenis is geweest. Jezus was en is (voor de gelovigen onder ons) een toonbeeld van liefde. Tijdens mijn theologisch parcours heb ik Jezus – die als de ultieme zoon van God wordt voorgesteld – nog beter leren kennen. Zelfs de meest kritische criticasters zullen toegeven dat er nauwelijks iets op deze man is aan te merken. Als één van de weinige meesters bracht hij een kentering in het kleinschalig denken van de mens.
Wie de raad van Jezus durfde opvolgen werd vanzelf een aanwinst voor deze wereld. Bij de grote dilemma’s van het leven zouden we ons beter de volgende vraag stellen: Wat zou Jezus doen? De moderne maatschappij gaat er echter van uit, dat de leer van Jezus niet langer met de noden van vandaag te rijmen valt, maar dat zou ik durven betwisten. De simpele, doch krachtdadige boodschap die Jezus bracht is van alle tijden.
De figuur van Jezus was dankbaar voor het leven dat hij had, zonder zich op het materialisme te storten. Uit de Heilige geschriften van de bijbel kunnen we aannemen dat Jezus zelfs geen kussen bezat, waarop hij zijn hoofd kon laten rusten.
Terwijl ze onderweg waren, zei iemand tegen Jezus: “Ik zal U volgen, waar U ook heen gaat.” Jezus zei tegen hem: “Vossen hebben holen en vogels hebben nesten. Maar de Mensenzoon heeft geen plaats om te slapen.” (Lucas 9, 57-58)
Een bijzondere waarneming
Misschien hebben wij teveel kussens waarop we ons hoofd kunnen laten slapen of zijn we door de kapitalistische structuur van deze wereld in slaap gewiegd. Ondanks het gros van de bevolking met goede bedoelingen liefde en hoop koesteren, lijken we daar na duizenden jaren niet in te slagen. We spreken over een gebroken wereld of de zogezegde rondvaart van het kwaad, zolang we de eigen handelingen maar niet hoeven te beoordelen.
Nu heeft de beoordeling of veroordeling van het zelf weinig zin in een wereld, waarin rechtvaardigheid aan de willekeur van een individu wordt toegeschreven. Wat voor mij rechtvaardig is, kan voor een ander als uitermate onrechtvaardig worden aanzien. Zelfs de totstandkoming van algemene wetten, die door zelfverklaarde volksvertegenwoordigers worden bejubeld, leiden niet tot een een algemeen rechtvaardigheidsgevoel, omdat de billijkheid op zich niet bestaat.
Liefde daarentegen is de magie van waaruit dit hele universum is opgebouwd. Zolang we die liefde niet verspreiden, remmen we de groei, om het oorspronkelijke doel van deze wereld te bewerkstelligen. Kerstmis en Nieuwjaar zijn perioden die tot de herinnering van deze waarheid zouden moeten leiden.
Wat is er nodig vooraleer we over een liefdevolle wereld kunnen spreken? Wat kunnen we doen om van Kerstmis opnieuw een hoogfeest te maken? Terugkeren naar de initiële boodschap over de liefde lijkt een goede eerste stap.
De liefde is geduldig en vol goedheid. De liefde kent geen afgunst, geen ijdel vertoon en geen zelfgenoegzaamheid. Ze is niet grof en niet zelfzuchtig, ze laat zich niet boos maken en rekent het kwaad niet aan. (1 Korintiërs 13, 4-5)
Een reactie achterlaten