Het gezin is de hoeksteen van onze samenleving, het ijkpunt waarnaar we moeten streven, de allesomvattende basis van ons bestaan. Een leuze uit ver vervlogen tijden die door de moderniteit werd versplinterd. Sociologen duiden de toenemende welvaart als grootste probleem, religieuzen kaarten de opkomst van de goddeloosheid aan, terwijl de politiek naar nieuwe samenlevingsvormen blijft zoeken. Hoe houden we een samenleving waarin de duurzaamheid van het gezin een bijkomstigheid wordt staande? Tot de slachtoffers van een gebroken gezin behoren niet alleen de gewezen partners, maar vooral de erfgenamen, de vruchten van wat ze ooit de liefde hebben genoemd, de kinderen.

Wanneer de verliefdheid toeslaat is de mens niet langer in staat om de rede te laten zegevieren. Gedreven door deze nieuwe bron van liefde in zijn leven loopt het individu als een bezetene achter zijn prooi aan. Eerst slaan de hormonen toe, het gezonde verstand wordt met alle mogelijke middelen gesedeerd, de hoop gekoesterd dat deze nieuwe beleving weleens de langverwachte droom zou kunnen verwezenlijken. Een huwelijk of samenlevingscontract liggen in het verschiet, niet zozeer omdat men de duurzaamheid van zulk verbond heeft doorgenomen, eerder omdat de maatschappij het oplegt. Eenieder pakt zijn koffers en men besluit om onder een gezamenlijk huisnummer te gaan wonen. De setting staat klaar om het sprookje te laten beginnen.

Nadat de huisinrichting onder handen werd genomen, vrienden van zowel hem als haar op regelmatige basis werden uitgenodigd, alle restaurants en cafés in de buurt werden afgeschuimd wordt het tijd om een volgende stap op de ladder naar gelukzaligheid te nemen, de kinderen; ofwel het levende bewijs van de liefde. Het doel van hun samenzijn wordt hernieuwd, twijfels over elkaar worden de kop ingedrukt, zodat het huwelijksbed onbesmeurd blijft en het paringsritueel voltrokken kan worden. Seksuele activiteiten worden opgekrikt en zijn niet langer aan regels gebonden.

De slaapkamer, keuken, het nabijgelegen bos of zelfs een publieke toilet behoren tot de mogelijkheden om het doel te bewerkstelligen. Zolang het zaad kan worden ingebracht maakt het decor weinig uit. Na maanden van verplichte nummertjes brengt de gynaecoloog het verlossende nieuws. Uit de moederschoot van mama zal weldra een nieuw mensje worden geboren. Wazige echo’s met melancholische teksten worden op facebook geplaatst, waarop de wereld tot een algemeen besluit is gekomen: deze nog onderontwikkelde wurm is waarschijnlijk het meest ontroerende beeld dat ze ooit hebben waargenomen. Tijd voor een reorganisatie van het samenzijn, de bouw van een kinderkamer, het kiezen van meter en peter, het op touw zetten van een babyshower, de aanschaf van een volledig nieuwe garderobe waar de buik van mama nog in past. De wereld lijkt aan hun voeten te liggen, de ellenlange dromen over een voortreffelijk leven worden weldra tot waarheid geroepen.

Wanneer de boreling uit de baarmoeder van haar moeder wordt geperst lijkt de cohesie van het gezin compleet. De reacties op facebook waren terecht, dit engeltje door Gods handen geboetseerd is de vervolmaking van hun geluk. Als kersverse ouders stralen ze pure liefde uit, stellen alles in het werk om het geluk van dit kind te optimaliseren, prijzen henzelf gezegend voor de verkregen genade. In deze negatieve wereld waar relaties gedoemd zijn te mislukken, vormen zij het toonbeeld van de uitverkorenen, verdedigers van een vergane houden van cultuur.

Na enkele weken gelukzaligheid komt het echte leven om de hoek piepen. Het kind wordt ziek, het gekochte huis lijkt enkele gebreken te vertonen, vrienden en familie komen minder vaak langs. De furore van het nieuwe gezin wordt voor een onopvallend leven ingeruild. Het gezin steekt niet langer boven de massa uit en vraagt zich af of ze dat ooit wel gedaan hebben? Is er iets mis met de liefde voor elkaar, want facebook blijft de voorspoed van zijn leden uitspuwen of heeft het opvoedingstraject van het kind de hartstocht voor elkaar bekoeld?

Misschien is het tijd voor wat meer verplichte nummertjes, waaraan attributen en fantasieën kunnen worden toegevoegd of misschien moet het koppel vaker op stap gaan, de wereld verkennen, het oude leven van de verliefdheid weer oppikken. Er is echter één probleem want tijdens het acteerwerk om de passie opnieuw te laten oplaaien, begint het kind te huilen of snakt het naar een doktersbezoek. Alle inspanningen om de moedeloosheid van het gereguleerde bestaan te doorbreken lijken faliekant te mislukken. Misschien moeten ze minder moeite doen, het leven doorleven, zich voeden aan verhalen van vrienden en familie waar het sprookje ook werd doorprikt?

Zowel vader als moeder zoeken steun bij collega’s, hopend dat de gezamenlijke ervaringen waaraan ze allen onderhevig zijn, op zijn minst een soort van gemeenschappelijk begrip mag opleveren. Wanneer het potje van vrienden en gelijken is opgesoupeerd spat de ballon volledig uit elkaar. Waarom kunnen ze niet gewoonweg gelukkig zijn? Ze zijn het toch ooit geweest. Misschien kan professionele hulp en de nodige medicatie een uitkomst bieden, moet het pad van de reconciliatie worden aangewend of misschien kan de creatie van een nieuw kind al hun problemen oplossen. Alleen komen er nu nog minder mensen op kraambezoek, worden er minder cadeaus in ontvangst genomen, komt de afgrond waaruit ze geklauterd waren sneller dichterbij.

Die morgen in de spiegel wordt het plots duidelijk. De liefde is weg, als een dief uit het hart gestolen en het schip waarop ze ooit triomfeerden wordt tot zinken gebracht. Niemand staat langer aan het roer van deze vergane glorie en de telescoop wordt bovengehaald, zoekend naar een nieuwe wederhelft die alle problemen zal oplossen. Nu pas voelen ze de liefde waarnaar ze zochten, de hartstocht waar hun hart naar hunkerde, het luisterend oor waaraan de soap van het vroegere leven kan worden verteld.

De eerste maanden gaan vlekkeloos voorbij, want elke tegenslag kan op de scheiding van het vroegere leven worden verhaald. Twee kampen strijden voor de erfgenamen van het gebroken gezin, waarbij op theatrale wijze het eigen kunnen voor de rechter wordt uitgespeeld. Ik ben namelijk de betere ouder en het probleem lag bij het afgezworen kwaad, de fout van mijn verleden. Nadat de rechter een vonnis heeft geveld, de advocaten voldoende werden gespekt en met een valse handdruk het toekomstig succes hebben toegewenst, kan het nieuwe leven beginnen.

De kinderen krijgen een koffer toegewezen, hun enige metgezel tijdens de onophoudelijke reis, want thuis is niet langer thuis, thuis is weg. Vanaf vandaag worden ze tussen twee kampen gekatapulteerd, die elk een deel van het verleden herbergen. In de toegewezen koffer vinden ze relikwieën van wat ooit geweest is, een leven zonder zorgen, de oorsprong van hun bestaan. Als avonturiers krijgen ze de taak om die twee nieuwe werelden te gaan verkennen. Werelden die op het eerste zicht overeenkomsten met vroeger lijken te hebben, werelden waaraan nieuwe personen worden toegevoegd.

Stiefouders -en kinderen vormen samen met hen een nieuw samengesteld gezin. Er worden leuke dingen georganiseerd opdat het theater van de nieuwe liefde in stand kan worden gehouden. Toch blijkt die nieuwe liefde na verloop van tijd dezelfde gebreken te vertonen, alleen moet het lukken, al is het maar om de schijn te kunnen ophouden. De rugzak van de nieuwe liefde blijkt vol met herinneringen van diens oude leven te zitten, herinneringen die niet kunnen worden genegeerd. Het duurt niet lang vooraleer ook dit leven met zijn eigen problemen wordt geconfronteerd. Tijdens de kinderloze weken worden de erfgenamen van het oude huwelijk ontzettend gemist en wordt de voorziene opluchting met een traan weggepinkt.

Het besef komt dat het nieuwe niet zo nieuw lijkt te zijn, dat het nieuwe slechts een opgemaakte versie van het oude blijkt te zijn, dat ook dit nieuwe sprookje stilaan uiteenbarst. De eigen kinderen worden meer naar zich toegetrokken, hopend daarin de vergane ouderlijke kwaliteiten te kunnen herstellen, maar misschien is het te laat, zijn de kinderen te groot, hebben ze te veel doorstaan en geleerd dat ouders onbetrouwbaar kunnen zijn. Misschien willen ze niet meer als erfgenamen van het gezin worden beschouwd, staan ze aan de start van hun eigen leven met een eigen toekomst en een eigen sprookje.

Kinderen zijn niemands bezit, noch kunnen zij verplicht worden om de keuzes van hun ouders onvoorwaardelijk te accepteren. Als ouders hebben we echter wel de plicht om het begane pad van ons nageslacht te effenen, hen te begeleiden, klaar te staan wanneer ze ons nodig hebben. Zij zijn de leerlingen van onvolmaakte meesters, die op hun beurt de lessen van het leven aan hun kinderen zullen moeten overdragen. Waarom dwingt de maatschappij om oude wonden snel te hechten? Waarom zoeken we reeds naar oplossingen tijdens perioden van rouw? Misschien, heel misschien is het beter om niet overhaast beslissingen te nemen, de erfgenamen van het oude leven niet onmiddellijk te verbasteren en tijdens de herbronning te genieten van onze kroost. Zij zijn namelijk ons hoogste goed, het existentiële bewijs dat we hier ooit geweest zijn, de schatten van ons hart. Alleenstaande ouders zijn geen verworpelingen der aarde. Zij erkennen het gegeven moment als een kans tot leren, een kans om betere ouders te worden, een kans tot groei.

Foto: Jessica Rockowitz