Transparantiebeleid: Dit artikel kan affiliate links bevatten. Als u op één van deze links klikt kan robbydeletter.com een commissie krijgen, zonder dat het u iets meer kost. Op deze manier kan u mij steunen, zodat ik gratis advies kan blijven geven.
Alleenstaande ouders vormen een steeds grotere groep. We horen veel over het leven van alleenstaande mama’s en hoewel zij met niet weinig zijn, durven we vergeten dat er duizenden alleenstaande papa’s zijn, die dezelfde uitdaging in het leven moeten aangaan. Toch zijn er weinig voorzieningen voor papa’s zonder wederhelft en blijven vooroordelen bestaan. Zelf ben ik al enkele jaren een alleenstaande vader. In het begin zag ik het als een aartsmoeilijke taak, maar ondertussen heb ik mijn weg gevonden. Hoe organiseer je een leven alleen en ben je toch een goede papa voor je kinderen?
Hoe moeilijk is het leven als alleenstaande vader?
Ik zal er geen doekjes omwinden. Het leven als alleenstaande vader verloopt niet altijd vlekkeloos. Er zijn dagen waar het leven je toelacht, maar er zijn ook dagen waarbij je de trappers verliest. Alleenstaande papa’s zijn ook maar mensen en elke ouder doorleeft zijn eigen groeiproces. Hoewel de complete zorg van kinderen niet langer exclusief aan moeders wordt overgelaten, blijft het natuurlijkerwijs toch altijd een beetje moeilijker om als vader alles op orde te krijgen. Toch hoeft dat je niet te ontmoedigen. De erkenning van de uitdaging is de eerste stap tot succes. Graag deel ik met jou hoe ik de uitdaging van het ouderschap aanpak.
Verantwoordelijk voor de kinderen
Kinderen zijn het grootste goed van de mens. Zij zijn de nazaten van het menselijk wezen, de vrucht van ons bestaan. Kinderen geven zin aan het leven, maar daar komt ook een verantwoordelijkheid bij kijken. De zorg en opvoeding van je kinderen is geen evidente taak. Geloof dus niet dat je van in het begin alles onder controle zult hebben. Zelfs na jaren van alleenstaand ouderschap leer ik nog iedere dag bij.
Het is vooral belangrijk dat je de verantwoordelijkheid voor je kinderen opneemt, beseft dat zij op de eerste plaats komen en dat daardoor je eigen doelen mogelijk moeten worden bijgesteld. Of het nu goed of slecht gaat. Jij blijft verantwoordelijk voor je kinderen en niemand anders zal het in jouw plaats komen doen. Zelfs indien je later in een nieuwe relatie terechtkomt blijf jij de enige natuurlijke ouder en niemand houdt meer van je kinderen dan jezelf. Durf die verantwoordelijkheid op te nemen, durf er voor je kinderen te zijn.
De basisbehoeften, het absolute minimum
Wettelijk gezien zijn er 3 basisbehoeften voor je kinderen: voeding, kleding en onderdak. Als alleenstaande papa ben je verplicht om in die basisbehoeften voor je kinderen te voorzien. Je zorgt er met andere woorden voor dat ze de middelen hebben om een menswaardig bestaan op te bouwen. Hierbuiten hebben ze recht op een goede gezondheidszorg, de ontplooiing van hun sociale vaardigheden, recht op bescherming, recht op ontwikkeling en recht op participatie. Natuurlijk wil je als ouder meer dan in de basisbehoeften van je kinderen te voorzien, maar het blijft een goede leidraad die we in het achterhoofd mogen houden.
Opvoeding van je kinderen
Vooral scheidende ouders durven nogal eens in discussie gaan als het om de opvoeding van de kinderen gaat. Dat is niet abnormaal, aangezien beide ouders een andere opvoeding hebben genoten. Het is menselijk om eerst naar de eigen ervaringen te grijpen, dan die van een ander te evalueren. Toch vind ik het ontzettend belangrijk dat beide ouders in het opvoedingsproces betrokken blijven, maar verwacht niet dat jij en je ex-partner continu eenzelfde lijn zullen volgen. Sta stil bij wat jij belangrijk vindt en probeer dat op een menselijke manier aan je kinderen over te brengen.
Het is belangrijk dat je regels en grenzen opstelt. Kinderen moeten gaandeweg beseffen wat wel en niet kan. Wel blijven ze een eigen persoonlijkheid bezitten. Ik heb twee zonen, met compleet verschillende karakters. Hoewel de grote lijnen voor beide kinderen hetzelfde blijven, kan mijn aanpak verschillen. Jij weet als geen ander hoe jouw kinderen denken, welk karakter ze hebben, welke begeleidingsvorm beter werkt. Durf hiermee experimenteren en geloof niet dat er slechts één opvoedingstraject bestaat. Probeer altijd in het belang van de kinderen te denken, zodat je niet in een disciplinerende staat van ouderschap terechtkomt. Een goed opvoedingstraject is dynamisch en evolueert met de tijd mee.
Emotionele ondersteuning
Het geluk van onze kinderen gaat boven alles. Net als bij grote mensen hebben kinderen nood aan emotionele ondersteuning. Hoewel het leven van een kind in de ogen van een ouder probleemloos lijkt te verlopen, durven we weleens vergeten, wat voor ons kleine problemen lijken, voor hen de wereld kan betekenen. Observeer je kinderen en je zal snel merken wanneer er iets fout loopt. Luister naar hun gevoelens, zonder onmiddellijk met oplossingen te komen. Een open en verbindende communicatie helpt om die gevoelens naar de oppervlakte te brengen.
Als ze met een groter probleem kampen kan je het kind beter alleen spreken. Luister eerst naar wat ze te zeggen hebben. Wat is er gebeurd? Hoe voelen ze zich daarbij? In hoeverre verwachten ze hulp van jou? Soms is een luisterend oor alles wat ze nodig hebben. Tracht de privacy van je kind te beschermen. Als jouw kind iets deelt kan je dat beter als staatsgeheim beschouwen. Vanaf ze doorhebben dat je hun problemen aan de grote klok gaat hangen, zullen ze in de toekomst minder snel geneigd zijn, om met jou problemen te bespreken.
Financiële verantwoordelijkheid als alleenstaande vader
In mijn beginperiode als alleenstaande vader doorleefde ik een zware financiële kater. Eerlijk gezegd waren er dagen bij dat ik niet wist hoe ik het financieel allemaal voor elkaar zou krijgen. Er zijn heel wat organisaties en goede doelen voor alleenstaande moeders, maar voor alleenstaande vaders ben ik er nog geen tegengekomen. Je staat er met andere woorden vaderziel alleen voor. Toch heb je niet alleen een huishouden te runnen, maar ben je verantwoordelijk dat er genoeg centen binnenkomen. Je wilt niet weten hoeveel nachten ik van deze problematiek heb wakker gelegen en hoewel het nu veel beter gaat, lijkt een zorgeloze financiële toekomst een verre droom.
Tussen een huishouden of een bedrijf runnen is weinig verschil. Je moet zien dat je meer activa dan passiva hebt en dat er voldoende cashflow overblijft om de dagelijkse werking te blijven betalen. Het leven is duur en als alleenstaande ouder is het nog een pak duurder. Je wordt zwaarder belast en elke kost moet van één inkomen worden betaald.
Hoewel dit in het begin een onmogelijke taak lijkt, is het goed om een financieel plan op te stellen. Wat is mijn inkomen? Wat zijn mijn kosten? Hoeveel wil ik sparen? Wat is mijn budget? Laat de kosten je niet misleiden en probeer ze aan je budget aan te passen. Hoogstwaarschijnlijk zal je niet meer over dezelfde financiële vrijheid bezitten, dan wanneer je nog samen met je ex was, maar laat dat geen domper op de feestvreugde zijn. Misschien moet je kleiner gaan wonen, voor een kleinere auto gaan en enkele abonnementen opzeggen. Kijk je volledige uitgavenstaat na! Onder elk inkomen zijn besparingen mogelijk.
Kosten zijn niet alles in het leven
Van kosten betalen alleen wordt een mens niet gelukkig. Probeer elke maand 10% te sparen. Dat is niet alleen nodig voor onverwachte toekomstige uitgaven. Een financiële reserve aanhouden is gezond, geeft mogelijkheden voor de toekomst, waardoor dromen geen dromen hoeven te blijven. Idealiter spendeer je ook 10% van je inkomen aan een goed doel naar keuze. Ik geloof persoonlijk in het geven van tienden, maar doe vooral waar jij je goed bij voelt. Waarschijnlijk denk je bij jezelf: Weet jij wel wat het leven kost? Ik kan toch geen 10% van mijn inkomen sparen, terwijl ik 10% weggeef?
Er zijn duizenden mensen die dat wel kunnen en geloof me… het zijn niet allemaal rijke mensen! Als morgen de staat je 20% extra zou belasten, zal je waarschijnlijk niet blij zijn, maar ik ben er zeker van dat je een manier zal vinden om rond te komen. Lieg jezelf niet voor en maak niet alleen een betere toekomst voor jezelf, maar voor iedereen rondom jou. Wees de bron van vrijgevigheid en het leven zal je in overvloed belonen. Een bekende belegger zei het als volgt:
Ik heb 100.000 gezinnen geobserveerd tijdens mijn jarenlang geven van beleggingsadvies. Ik zag altijd meer voorspoed en geluk bij gezinnen die tienden betaalden dan bij gezinnen die dat niet deden.
John Tempelton
Een typische dag in het leven van een alleenstaande vader
Het alleenstaand ouderschap is boeiend, leerrijk en vervullend. Toch lijkt het of sommige dagen moeilijk overbrugbaar zijn. Eerlijk gezegd ben ik soms blij dat de dag erop zit. Single ouders hebben geen gemakkelijke taak. Zo doe ik het.
De ochtendroutine
Wat zijn die ochtenden heerlijk of toch niet altijd? ik sta op om 5u20, dank God voor de nieuwe dag en huppel nog niet helemaal wakker naar de keuken. Vandaag is een schooldag. Ik maak de lunch voor mijn kinderen, vul hun drinkflessen met water en voorzie een gezonde snack voor de ochtendpauze en een iets minder gezonde snack voor de namiddagpauze. Hierna spring ik de douche in. Wanneer ik mijn kleren heb aangetrokken is het tijd voor mezelf. Het is ontzettend belangrijk dat je iedere dag tijd voor jezelf neemt. Ja maar, daar heb ik geen tijd voor. Dat heb je wel. Je hoeft alleen maar wat vroeger op te staan.
Zelf ga ik met God in conversatie, dank hem voor alles wat ik heb en voor alles wat de toekomst brengt. Ik vraag om raad als ik ergens meezit en probeer te luisteren. Daarna neem ik tijd voor meditatie en probeer ik dagelijks een hoofdstuk uit de Bijbel te lezen. Door deze routine aan te houden word ik rustig en lijken alle problemen ineens niet zo groot meer. Wie tijd neemt voor zichzelf, maakt zichzelf op voor een succesvolle dag. Het zullen niet altijd probleemloze dagen zijn, maar je hebt op zijn minst de handvaten, om ermee aan de slag te gaan.
Opstaan, het is tijd om wakker te worden
Hierna wek ik mijn kinderen, voorzie ontbijt en laat ze even bekomen. Ook zij hebben baat bij een rustige ochtendroutine. Nadat ze hun kleren hebben aangetrokken, tanden zijn gepoetst, laat ik ze opnieuw even tot rust komen. Om 7u vertrekken we, kijk ik na of alles uit is en rijden we met de wagen naar school. Mijn jongste zoon zet ik af in de opvang en de oudste neemt de bus iets verderop. Daarna rijd ik door naar mijn werk, waar hoogstwaarschijnlijk de eerste problemen op mijn bureau liggen te wachten.
Op het werk
Vanaf ik op het werk aankom zit ik in werkmodus. Zolang er geen problemen met de kinderen voordoen, probeer ik mij hoofdzakelijk op mijn werk te concentreren. Toegegeven is dat niet elke dag evident. Als alleenstaande papa heb je heel wat aan je hoofd en die klik maken is makkelijker gezegd dan gedaan. Toch raad ik aan om de twee werelden zoveel mogelijk van elkaar te scheiden. Je bent op je werk niet van waarde voor anderen, als je constant aan je problemen zit te denken. Doe je werk met passie en probeer zoveel mogelijk mensen te helpen, ook al wordt dat niet altijd door je leidinggevenden geapprecieerd. Zoek geen vervulling in wat anderen van je denken, maar weet wie je in dit leven wil zijn en hoe je dat aan anderen kan tonen.
Je collega’s zijn enorm belangrijke mensen. Het zijn de mensen die je dagelijks ziet, met wie je een groot deel van je leven deelt. Een aangename werksfeer creëer je in de eerste plaats zelf. Wees de bron van luisterbereidheid, durf oplossingen voor te stellen en sta klaar om anderen te helpen. Probeer binnen je eigen werkomstandigheden te denken. Hoe kan ik het vandaag niet alleen beter voor mezelf, maar voor iedereen rondom mij maken? Toen ik door mijn scheiding ging waren er heel wat collega’s die mij bijstonden en dat gaf een fantastisch gevoel. Door hun steun ging het verwerkingsproces niet alleen sneller, maar heelde mijn hart, terwijl ik dacht dat het nooit meer goed zou komen.
Het einde van de werkdag, het begin van de avondroutine
Als de werkdag erop zit is de schoolbel al een uur geklonken. Terwijl ik huiswaarts keer probeer ik mijn oudste zoon te bereiken. Wie het eerste aan de schoolpoort van mijn jongste zoon is gaat hem afhalen. Dat is een afspraak die we samen hebben gemaakt. Eens thuis genieten ze van een hapje en drankje, waarna het huiswerktijd is. Uit ervaring weet ik dat huiswerk uitstellen geen goede keuze is. Vanaf mijn kinderen aan de routine gewoon waren, wordt daar niet langer over gediscussieerd.. Ze maken spontaan hun huiswerk en ik help waar nodig.
Douchen
Na het huiswerk springen de kinderen onder de douche. Dat zal voor bepaalde mensen vreemd overkomen, maar het is een structuur die werkt. Hiermee bespaar ik tijd tijdens de ochtendroutine en ondertussen kan ik de kleren voor de volgende dag strijken.
Wat schaft de pot vandaag?
Tegen dan is het tijd om achter de kookpotten te gaan staan. Ook hier werk ik met een vast schema. Als ik naar de winkel ga doe ik dat meteen voor een week, waarbij ik al mijn gerechten in het achterhoofd houd. Ik hou niet echt van koken en het geeft mij gemoedsrust wanneer ik de dag zelf niet moet denken aan wat ik ‘s avonds ga maken. Als jij iemand bent die met een paar ingrediënten spontaan een gerecht in elkaar kan flansen, heb je daar natuurlijk minder problemen mee. Tijdens de avondmaaltijd praten we over wat de kinderen deze dag heeft beziggehouden. Probeer als vader voldoende vragen te stellen en je zal merken dat kinderen na verloop van tijd zelf beginnen praten.
Spelletjestijd en ontspanning
Na het diner spelen we een spelletje. Dat is niet alleen voor de kinderen. Ook voor mezelf geeft dit een zekere afleiding. We zijn alle drie bijzonder competitief, waardoor er soms spannende discussies kunnen ontstaan. Op het einde van de week roepen we de weekwinnaar uit en die krijgt een ludiek cadeau.
Na spelletjestijd mogen ze doen wat ze willen. Spelen, tv-kijken, IPad, tekenen, knutselen etc. zijn maar enkele lucratieve zaken, waarmee ze zich bezighouden.
Vaste slaaptijd voor kinderen
Afwijken van de slaaptijd is om problemen vragen. Stel een uur vast en wijk daar niet van af. Als kinderen merken dat ze met bepaalde tactieken het uur van bedtijd kunnen uitstellen, zullen ze alles doen om dat te bewerkstelligen. Natuurlijk worden eerst de tanden gepoetst en lees ik samen met de jongste zoon nog een verhaal, alvorens de oogjes dichtklappen.
Me-time
Net als in de ochtend voorzie ik ‘s avonds tijd voor mezelf. Deze tijd gebruik ik om te schrijven of boeken te lezen. Soms lijkt het of we als ouder geen tijd voor onszelf hebben. Creëer me-time, zodat je niet het gevoel krijgt dat je geen adem meer hebt. Ook jij hebt tijd voor jezelf nodig, tijd voor reflectie, tijd om je batterijen op te laden. Voor het slapengaan dank ik God voor een goede nachtrust en voor de kracht die hij mij gedurende de dag heeft gegeven.
Is het leven van een alleenstaande papa ideaal?
Het leven als alleenstaande papa is allesbehalve ideaal. Zelf heb ik nooit gekozen om als alleenstaande papa door het leven te gaan en mijn verhaal is maar één uit de zovelen. Dat wil echter niet zeggen dat ik bij de pakken moet blijven zitten. Je hebt als ouder de verantwoordelijkheid om een zo goed mogelijk leven voor je kinderen te voorzien. Hieronder enkele tips, waaraan ik mezelf wil toetsen.
Kinderen eerst…
Het principe kinderen eerst wordt snel in de mond genomen, maar het is nog iets anders daarnaar te leven. Ik vind mijn kinderen het belangrijkste in mijn leven. Zij gaan voor werk, relaties van welke aard dan ook of elke andere gelegenheid. Voor kinderen ben jij de held, hun grote voorbeeld, hun toeverlaat. Hoewel de zorg voor kinderen als alleenstaande vader niet te onderschatten valt, is het de meest vervullende taak die je als mens kan krijgen. Geniet van je kinderen en vorm samen een team, een familie, een band. Soms moet je moeilijke keuzes maken, maar laat alsjeblieft boven alles en iedereen je kinderen uitstijgen.
Vooroordelen, so what?
Toen mijn vrouw wegging stond ik er ineens alleen voor. Het leven als alleenstaande moeder is zwaar, maar voor moeders zijn er meer voorzieningen. Als alleenstaande vader blijf je een buitenbeentje op het toneel als het over kinderen gaat. Ik weet nog dat ik in de Zoo op zoek ging naar een plaats om mijn toen nog kleine kleuter te verversen, maar dat er nergens voorzieningen voor papa’s waren. Alle babytafels stonden mooi in de vrouwentoiletten gepositioneerd; Het is niet leuk, maar er zijn ergere dingen in de wereld.
Als ik naar de speeltuin ga zie ik heel wat alleenstaande moeders, maar weinig alleenstaande vaders. Mannen die alleen met hun kinderen naar de speeltuin gaan, blijven blijkbaar een bijzonder zicht. Hoewel deze vooroordelen gaandeweg zullen verdwijnen heb je twee keuzes. Je kan je daar druk in maken of nemen hoe het komt en jezelf aanpassen.
Een nieuwe relatie…
Ook een nieuwe relatie na een scheiding beginnen is niet vanzelfsprekend. Jij hebt kinderen en misschien heeft je partner ook kinderen. Dat zorgt voor heel wat organisatie, terwijl een modaal gezin onderhouden al moeilijk genoeg is. Een relatie als alleenstaande papa vinden is één ding, maar die behouden iets helemaal anders. Tracht jezelf niet te ontmoedigen en probeer elke nieuwe kans te laten slagen. Jij kan alleen maar jezelf voor de honderd procent geven. Over wat een ander denkt of voelt heb je geen controle.
Goede communicatie met de ex-partner
Jij en de mama hebben één ding gemeen. Jullie hebben samen de meest prachtige kinderen en niemand zal ooit zoveel van hen kunnen houden, dan hun natuurlijke ouders dat doen. Probeer na een scheiding niet alleen goede ouders, maar vooral goede communicatieve ouders te zijn. Bekvechten is uit den boze. Het geeft jezelf een naar gevoel en de kinderen zijn het grootste slachtoffer van jullie tweestrijd.
Gelukkig alleen zijn
Gelukkig alleen zijn of als happy single door het leven gaan is mij nog niet gelukt. Ik vond het altijd leuker met twee, maar zoals ik al zei, is het houden van een relatie na een scheiding niet vanzelfsprekend. Het is dus belangrijk dat je de kleine gelukjes van je dag niet voorbij laat gaan. Geniet van je kinderen, maar vergeet nooit jezelf. Ook jij hebt nood aan liefde, ontspanning en vervulling. Ik geloof dat God niets zonder reden doet en dat we soms moeten afwachten op wat hij voor ons in petto heeft.
Dat wil niet zeggen dat we zelf niets hoeven te doen. Probeer je dag iedere keer beter te maken. Soms lijkt het of de wereld op ons hoofd gaat instorten of dat er nooit iets zal veranderen. Doemdenken voorkomt dat er daadwerkelijk iets kan veranderen. Wees positief, durf dromen en wees goed voor anderen. Geef liefde die je mist aan anderen, zodat liefde ook naar jou kan stromen.
Laat mij de laatste zijn die wil verkondigen dat het alleenstaand ouderschap je volledig gelukkig zal maken, want dat is niet zo. Mensen zoeken verbinding en zolang je maar een deel van een gezin vormt, zal je die verbinding missen. Natuurlijk kunnen we als alleenstaande vaders voor een tijdje doorzetten en onszelf wijsmaken dat het allemaal ok is, tot het gemis van een hechte, liefdevolle relatie weer de kop opsteekt. Liefde in deze wereld is echter niet onvoorwaardelijk en dat is een spijtige zaak. Mensen gaan weg omdat er aan bepaalde voorwaarden niet wordt voldaan of omdat het gras aan de overzijde groener lijkt.
Toch moeten we als alleenstaande papa de puurste vorm van liefde proberen te vinden. Niet alleen voor onszelf, maar vooral voor onze kinderen. Laat vorige ervaringen jouw lot niet bezegelen, maar blijf proberen, want dat is het enige dat je zelf in de hand hebt.
Ik hoor graag in de reacties onderaan hoe jullie het alleenstaand ouderschap ervaren.
Foto door Heike Mintel
Extra tips voor alleenstaande vaders met 1 kind?
Dag Wim,
Als alleenstaande vader is het moeilijk. Het aantal kinderen op zich maakt niet uit. Wat wel belangrijk is, is hoe je als papa met je kinderen omgaat. Kies voor je kind no matter what, zorg voor een goede basis en zoek niet onmiddellijk naar een vervangmama, want die bestaat niet.
Je wordt terug gelukkig wanneer je eerst het eigen leven heropbouwt, zonder dat je van iemand anders afhankelijk bent. Als alleenstaande vader begrijp ik dat het pijn doet, dat je niet steeds weet wat je moet doen, maar stap per stap, dag per dag leer je dingen en als ik er nu op terugkijk was het een magische tijd, want er is een sterke band met mijn kinderen en wij vormen samen een home team, net zoals ze dat bij de mama doen. Probeer met de andere zijde zoveel mogelijk de vrede te bewaren. Jullie blijven samen ouders. In de weken of dagen dat je alleen bent is het goed om te ontspannen, zodat je helemaal opgekikkerd bent als je kind terugkomt. Denk tijdens die dagen vooral aan jezelf. Wat kan ik doen om mijn dag vandaag te verbeteren? Het gebeurt allemaal niet van vandaag op morgen, maar met de juiste ingesteldheid kan het een zegen zijn, ook al zie je dat niet in het begin. Praat met zoveel mogelijk mensen, durf je emoties tonen, want het kan bikkelhard als alleenstaande papa zijn. Ik wens je heel veel succes toe en weet dat je hier altijd mag terugkomen voor een babbel.