Partners verwijten elkaar dat ze narcistische trekken hebben. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat ze met een narcist in een relatie zitten. Er zijn duidelijke kenmerken die een narcist typeren.
Met onderstaande punten kun je precies herkennen of je al dan niet met een narcist te maken hebt. En beter… hoe je er daadwerkelijk vanaf geraakt.
Wat is een narcist?
Een narcist is een zelfzuchtig iemand die zichzelf boven jou plaatst. Anderen moeten zich naar hun wensen schikken. Hun manipulatief gedrag wil adoratie opwekken. Arrogantie, macht en de drang tot perfectie typeren de doorsnee narcist. Ze willen controle over hun partner hebben en zijn bereid om daarvoor grenzen te overschrijden.
Een narcist kan geen empathie opbrengen, maar verwacht wel dat jij hun problemen oplost. De narcistische partner worstelt met angsten en zal die radeloosheid op jou projecteren.
Echte liefde kennen ze niet, want om lief te hebben moet je elkaar kunnen vertrouwen. Ze zien hun partner niet als een gelijkwaardig persoon, maar als een slaaf die hun verlangens moet volbrengen.
Hoe weet je of je met een narcist in een relatie zit?
Je hoort veel over narcisten, maar wie zijn ze precies?
Het is niet altijd duidelijk of je al dan niet met een narcist te maken hebt. Elke partner heeft wel één of meer trekken die op narcisme kunnen wijzen. Soms is het bijzonder moeilijk om hen te herkennen en daar is een reden voor. Ze doen er namelijk alles aan om hun negatieve kenmerken te verbergen.
Bovendien zijn narcisten bijzonder inventief om de schuld van problemen op jou af te schuiven. Het kan soms jaren duren voordat het belletje gaat rinkelen…
Mensen vragen zich af of een narcist kan veranderen en het spijtige antwoord is nee. Wel kunnen ze aan de hand van therapie met hun persoonlijkheidsstoornis leren omgaan. Hoewel hun acteerkunsten met de beste in het veld kunnen worden vergeleken, blijven ze niettemin een ziekelijk patroon verderzetten.
Dat patroon herkennen is cruciaal.
De typische kenmerken van een narcist
Om niet te snel tot de verkeerde conclusie te komen worden hieronder de kenmerken van een narcist opgesomd. Een of twee punten zijn echter niet voldoende om een juiste diagnose te stellen, maar hoe meer kenmerken je ervaart, hoe groter de kans dat je met een narcist in een relatie zit.
Ze voelen zich meer dan jij
Narcisten kunnen moeilijk verbergen dat ze superieure gevoelens over zichzelf hebben. Sommige individuen eigenen daaraan goddelijke eigenschappen toe. Dat jij met hen in een relatie zit, is vooral voor jou een groot cadeau, althans volgens het gedachtepatroon van de narcist.
Ze bezitten op het eerste gezicht een groot zelfvertrouwen, maar in werkelijkheid zijn ze onzeker. Een gevoel dat ze met arrogantie willen verbergen. Om dat gevoel kracht bij te zetten, zullen ze hun eigen prestaties hoog in het vaandel dragen.
Ze beschouwen zichzelf als winnaar, een plaats die hun partner nooit kan evenaren. “Heb je gezien hoe goed ik dat heb gedaan? Dat is toch wat anders dan jij. ” Sterke karakters botsen snel met narcisten. Het zijn eerder gemoedelijke types die hun gedrag langer kunnen tolereren.
Op zoek naar complimenten
Narcisten willen vooral door hun liefdespartner worden bewonderd. Ooh, wat heeft de narcist toch aandacht nodig. Een narcistische partner gaat niet weinig op zoek naar complimenten.
Hoe minder complimenten je geeft, hoe meer ze daarnaar op zoek zullen gaan. Zelfverzekerde mensen hebben complimenten van anderen niet nodig om te groeien. Een narcist is een parasiet die op de levenskracht van zijn partner ziet te overleven. Onderdanigheid van de ander wordt daarbij gewaardeerd.
Geen empathisch vermogen
Wat is empathie?
Empathie is het vermogen om zich in de situatie en gevoelens van de partner te kunnen verplaatsen. Je voelt je verdrietig en je geliefde vindt dat maar niks, omdat men zich niet in de situatie kan inleven.
Mensen met narcisme voelen het gewoonweg niet…
Een narcist zal je dus moeilijker kunnen begrijpen, laat staan dat hij je daarom zal valideren. Je bent boos, maar eigenlijk raakt het je partner niet. Er is iets gebeurd met je moeder en toch gaat de wereld voor hem of haar gewoon door.
Lak aan empathie kan grote problemen teweegbrengen. Zo is het niet ondenkbaar dat een gebrek aan inlevingsvermogen de relatie na verloop van tijd zal aantasten.
Discussies raken niet opgelost
In een gewone relatie kunnen er discussies optreden, al weten jullie allebei dat redetwisten niet kan blijven duren. Liefdevolle partners zijn vergevingsgezind en zoeken mee naar oplossingen.
Een narcistische partner zal de schuld van elk probleem bij jou leggen. De waarheid zal worden verdraaid, zodat de narcist als slachtoffer wordt aanzien. Elk gesprek dat je wil voeren eindigt in ruzie, waardoor je na verloop van tijd, zelfs niet meer de moeite neemt om tegen de narcist te willen ingaan.
Hij doet alles om je knoppen in te drukken. Er zullen steekjes onder water worden gegeven, want jouw reactie daarop geeft hem voldoening. Partners die lang met een narcist samenleven zullen elke discussie proberen te vermijden. Ze weten dat ze nooit van de narcist zullen winnen, want narcisten geven niet op.
Een narcist kan niet tegen kritiek
Iedereen krijgt zo nu en dan kritiek te verduren. Het is menselijk te weten dat we niet perfect zijn. Kritiek is niet altijd negatief. Het is een reactie op een bepaald gedrag dat je hebt gesteld.
Een normale partner zal zich afvragen of de kritiek terecht is en aan de hand daarvan zijn excuses aanbieden. In de toekomst zal men beter gedrag willen stellen.
Narcisten zullen elke vorm van kritiek meteen afwijzen. Zij zien dit als een aanslag op hun persoon. Deze “oorlogsverklaring” zal niet onbestraft blijven.
Narcistische partners zijn licht ontvlambaar. Elke vorm van kritiek schaadt hun ego. In een relatie zal de partner van de narcist alle schuld op zich moeten nemen, wat uiteindelijk onhoudbaar is.
Ze zijn ongelooflijk charmant
Narcisten kunnen enorm charmant zijn. Mensen vragen zich af hoe iemand op een narcist verliefd kan worden. Het antwoord daarop is simpel. Het lijken de ideale geliefden die je zonder moeite de hemel inprijzen. Natuurlijk zijn dit geveinsde charmes, met als enig doel om je aan de haak te kunnen slaan.
Later in de relatie gaan die charmes niet volledig weg. Het ene moment kan de narcistische partner boos zijn en het ander moment poeslief. Het is een manipulatieve manier om de situatie naar zijn hand te zetten.
Vrienden en familie zullen de narcist in het begin geweldig vinden, waardoor je twijfels onterecht worden weggenomen. Om bepaalde dingen van je gedaan te krijgen, zal de narcist nieuwe manieren zoeken, waarbij leugens niet worden geschuwd. Het kan een hel zijn om met hem of haar samen te leven, terwijl je familie de indruk heeft dat jullie het goed voor elkaar hebben.
Vroeg of laat zullen zijn valselijke charmes ook door hen worden ontdekt.
Weinig tot geen vrienden
De narcist heeft weinig tot geen vrienden. Hij is niet in staat om vriendschapsbanden te onderhouden, omdat wederzijds respect, inlevingsvermogen en vriendschappelijke liefde totaal ontbreken.
Ook in “vriendschappen” gaat het totaal om zichzelf. Het eigen ego en de eigen levensstandaard zijn belangrijk. De enige vriendschap die een narcist kan onderhouden is wanneer de andere persoon zich laat gebruiken.
Die “vriend” zou zich dan onderdanig moeten opstellen en totaal geen waarde mogen hechten, aan het feit dat zijn narcistische makker enkel met zichzelf bezig is. Deze persoon zou bijna continu neergehaald worden, want dat is de enige vriendschap waaruit de narcist genoegen kan scheppen.
Let op!
Uiteraard is het mogelijk dat een partner geen vrienden heeft omdat sociale vaardigheden ontbreken of omdat levensomstandigheden vriendschappen natuurlijk heeft laten verdwijnen. Het is dus niet omdat je geliefde geen vrienden heeft dat hij per slot van rekening een narcist is.
De slachtofferrol
Narcisten gebruiken in een relatie dikwijls de slachtofferrol. Het is voor hen een manier om hun standpunt te kunnen overbrengen. In realiteit is hun partner het slachtoffer, maar dat zal de narcist nooit erkennen. In een liefdesrelatie gaat het steeds om zichzelf en zullen zijn levenservaringen boven die van zijn metgezel worden geplaatst.
Iedereen is onrespectvol. Mensen in hun omgeving kunnen nooit genoeg respect voor hen opbrengen. Het is de fout van een ander dat zij in het leven worden achteruitgesteld. Hun prestaties worden niet of te weinig gewaardeerd.
In een relatie menen zij niet te krijgen wat ze verdienen. Aandacht, bewondering en andere manieren waarop de partner van een narcist zich zou moeten bewijzen, ontbreken of zijn volgens de narcist te weinig aanwezig.
Een narcistische persoonlijkheidsstoornis wordt door ervaringen uit het verleden opgebouwd. Een of meerdere personen hebben van hen een zondebok gemaakt. Die ervaringen nemen ze in latere relaties met zich mee. Er heerst een algemeen gevoel van slachtofferschap.
Geobsedeerd door uiterlijkheden
Zowel het uiterlijk als het uiterlijk succes zijn voor de narcist van belang. Het is een manier om zijn onvolmaakt gevoel van zijn op te krikken.
Op zoek naar meer. Waarschijnlijk heeft je narcistische partner op het werk nood aan het verkrijgen van promotie en wil die steeds de nieuwste sportwagen. In de spiegel blijft hij net iets te lang naar zichzelf kijken. Het kopen van veel kleding, dure horloges en ontzettend veel schoenen zijn belangrijk om diens status hoog te houden.
Men wil eigenlijk voortdurend bewonderd worden en als de partner daar niet op inspeelt, wordt men snel boos. Bovendien zal het uiterlijk van een levenspartner nooit voldoende mooi zijn en zal dit worden afgebroken. Het eigen uiterlijk wordt daarmee vanzelf bekrachtigd. Zelfs indien de job, de wagen of het loon van de partner meer significant zijn, zal men dit niet erkennen.
Controle over de partner
De wederhelft van een narcist wordt nooit gelijkwaardig beschouwd. In zijn opzicht heeft hij het recht om controle over de partner uit te oefenen. Partners moeten aan bepaalde voorwaarden voldoen.
Wanneer ze voelen dat hun partner daar niet in wil meegaan, zullen ze actie ondernemen. Dit kan door schuld aan te praten of met geveinsde complimenten te smijten. Het is een manipulatieve manier om greep op de situatie te krijgen.
De partner is slechts een middel om doelen te bereiken en zal niet op dezelfde wijze worden behandeld.
Hoe omgaan met een narcist in een relatie?
Een relatie met een narcist onderhouden kan een serieuze negatieve impact veroorzaken. Je zal moeilijk rust vinden, waarbij je steeds de zijde van de verliezer zal moeten opnemen.
De narcist is alleen bezig met zijn eigen behoeften en verlangens. Hij is niet op zoek naar een langdurige, liefdevolle verbinding, maar gebruikt de ander om zijn doelen te verwezenlijken. Als er toch iets van betekenis voor de ander wordt gedaan, willen ze daarvoor worden beloond.
Samenzijn met een narcist is uitputtend en weinig mensen houden het vol.
Tips om met een narcist te overleven
Een liefdevolle relatie met een narcist uitbouwen is onmogelijk wanneer er geen hulp voor zijn persoonlijkheidsstoornis wordt gezocht. Dit advies dient enkel opgevolgd te worden wanneer:
- de narcist professionele hulp zoekt
- of wanneer je voorbereidingen treft om van hem weg te gaan
Bouw je zelfvertrouwen op met een support team
Als er één ding is wat narcisten goed kunnen is het wel neerhalen van andermans zelfvertrouwen. Jij bent de schuldige die alles verkeerd doet, terwijl zij dit als slachtoffer van de situatie moeten aanzien.
Zelfs mensen met een olifantenvel blijven langdurige kritiek niet verdragen, zonder dat hun zelfvertrouwen wordt geschaad. Waardering voor jezelf vindt je in de eerste plaats bij jezelf. In tweede instantie kunnen collega’s, vrienden en familie daarbij helpen.
Het is belangrijk dat je negatieve uitspraken van de narcistische partner niet laat binnenkomen. Over het algemeen zijn die uitspraken kwetsend en bevatten ze weinig waarheid. Zoek geen validatie bij je narcistische partner, maar bij anderen en bouw je eigen support team op.
Werk aan je persoonlijke ontwikkeling
Een narcistische relatie kan grotere eenzaamheid opwekken dan geen relatie te hebben. Wanneer je samenwoont met iemand die geen verbinding zoekt en je respectloos behandelt, kan het leven eenzaam en hopeloos worden.
Niemand… lees dit goed… niemand kan dit volhouden! Niet alleen je support groep is van belang. Ook je persoonlijke ontwikkeling moet groeien. Lees inspirerende boeken die je daarbij kunnen helpen.
Tijdens de meest eenzame periodes van mijn leven hebben boeken mij altijd geholpen. Ze gaven mij inzichten, energie en het geloof dat problemen konden worden opgelost.
Bewaak je grenzen
Hoewel het geen goed idee is om lange discussies met een narcistische partner te voeren, is het bewaken van je grenzen broodnodig. Mensen met een persoonlijkheidsstoornis hebben de neiging om die grenzen constant af te toetsen. Geef rustig, doch resoluut aan als je iets niet wilt, zonder daarover te blijven doordraven. Verlaat eventueel de ruimte als het gedrag van de narcist blijft voortduren.
Je gaat niet in de aanval, maar door te verdwijnen kan het inzicht groeien dat je hiermee niet bent gediend. In het beste geval gaat er bij de narcist een belletje rinkelen, maar het blijft meestal ijdele hoop.
Praat met een professional
Professionele hulp is nodig wanneer je partner psychologische problemen ervaart. Een professional kan je persoonlijke situatie onderzoeken en gepast advies geven. Je zal nog steeds zelf je leven moeten veranderen. Toch geeft het een goed gevoel te weten dat er iemand aan de zijlijn staat die de situatie opvolgt.
Koppeltherapie is een nog beter alternatief, indien de narcist daarvoor openstaat. Verwijt je partner niet onmiddellijk van narcistische trekken als je dit aanhaalt. Zeg dat je er zelf ook nood aan hebt. Zo maak je er een gedeeld verlangen van.
Zoek de oorzaak
Niet alle narcisten zijn ongeneesbaar. Veelal hebben ze in het verleden een minderwaardige opvoeding genoten of heeft een bepaald trauma hun gedachten beïnvloed.
Als de narcist inziet dat jouw realiteit over hem waarheid kan zijn, is het mogelijk dat hij tot inzicht komt. Het is langs de andere kant ook mogelijk dat men zich gewoon ongelukkig voelt.
Praten met narcisten is niet makkelijk. Ze voelen zich snel aangevallen en verdedigen zich op furieuze wijze. Toch is de oorzaak achter hun gedrag zoeken het proberen waard. Vooral wanneer hun houding de laatste jaren is veranderd. Hierbij kan een professional jullie het beste bijstaan.
Wees eerlijk met jezelf als de situatie hopeloos is
Samenleven met een narcist is moeilijk. Soms is het zo moeilijk dat het geen zin heeft om in een relatie te blijven. Dat lijkt op opgeven, maar dat is het niet. Vergeet niet dat mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis een psychisch ziektebeeld vertonen, waar weinig aan kan worden gedaan.
Als samenwonen met je partner je diep ongelukkig maakt is het tijd om te vertrekken. Dat wil niet zeggen dat jij de schuldige bent. Integendeel! Dat je het zo lang onder deze omstandigheden hebt kunnen volhouden is een mirakel op zich.
Er zijn relaties waarbij verbaal en fysiek geweld wordt gebruikt. In dat geval moet je zo snel mogelijk het huis verlaten. Breng nooit je veiligheid of die van je kinderen in gevaar.
Hoe verlaat je een narcist?
De fout die heel wat partners maken, is dat ze hun vertrek met de narcist gaan bespreken, voordat ze voorbereidingen hebben getroffen. Dat is hetzelfde als oorlog verklaren en in oorlogsgebied blijven wonen.
Plan om van een narcist weg te gaan
De beslissing om van een narcist weg te gaan is de eerste stap om je leven te veranderen. Laat duidelijk zijn dat een plan nodig is, om je exit zo snel en veilig mogelijk te laten verlopen.
Zoek een nieuwe woonplaats, evalueer je financiële situatie en praat met familie en vrienden zodat ze op de hoogte zijn van je toekomstig vertrek. Ondertussen laat je het leven zijn gangetje gaan. Maak je plan niet aan je narcistische partner bekend, want die zal alles in het werk stellen om je voornemens niet te doen slagen.
Vanaf een exit-scenario geregeld is, neem je een dag verlof. Je verhuist alle spullen die je toebehoren. Als je getrouwd bent kan het wel zijn dat bepaalde zaken gemeenschappelijk blijven, ook al heb je die alleen aangekocht. Raadpleeg in dat geval eerst een advocaat, die dan ook de scheidingsprocedure kan aanvatten.
Wat met de kinderen?
Indien jullie kinderen hebben, kun je niet zomaar met de kinderen vertrekken. Alleen als jullie veiligheid in gevaar wordt gebracht, kan de politie worden verwittigd en zal er noodopvang worden geregeld.
Kinderen maken de situatie iets moeilijker, maar daarom niet onmogelijk. Mensen denken dat ze van hun narcistische partner niet kunnen weggaan omdat ze kinderen hebben. Dat is natuurlijk onzin. Wel is het belangrijk dat je de wet volgt.
Zo kan het zijn dat je nog een tijdje thuis zal moeten wonen of dat er een voorlopige regeling over de kinderen wordt uitgesproken. Het is van belang dat je niet bij de pakken blijft zitten, hoe onmogelijk de situatie ook lijkt.
Probeer zoveel mogelijk contact te vermijden
Vanaf de narcist te weten komt dat je bent vertrokken, zal hij proberen om zoveel mogelijk discussies op te starten. In zijn hoofd blijft dat de enige manier om je te kunnen onderdrukken. Wees slim en probeer zoveel mogelijk contact te vermijden. Als je weggaat, is elke discussie buiten de kinderen en boedelverdeling hopeloos.
Het wordt niet per se makkelijker wanneer jullie niet langer samenwonen. Simpelweg contact verbreken is niet altijd mogelijk wanneer er nog zaken als geld, de inboedel en de kinderen moeten worden besproken. Wel is het goed om een derde persoon bij deze gesprekken in te schakelen.
Laat het manipulatief gedrag van de narcist er niet voor zorgen dat je schuld gaat voelen. Antwoord kalm, maar probeer elke conversatie zo snel mogelijk af te sluiten.
Een nieuw leven opbouwen
Opnieuw beginnen, nadat je met een narcist onder hetzelfde dak hebt gewoond, kan een uitdaging vormen. Beetje per beetje zul je terug vrijheid beginnen ervaren. Blijf aan jezelf werken, verzorg je goed en zoek hulp bij lotgenoten en/of professionals.
Hoogstwaarschijnlijk zal je narcistische ex-partner niet zomaar de handdoek in de ring gooien. Je ex heeft zijn ziekelijk gedrag lang kunnen volhouden en zal het terug met jou willen proberen. Ofwel wordt hij boos, ofwel zal diens trukendoos met charmes worden bovengehaald. Trap niet in de val indien men beweert ineens veranderd te zijn. Verandering kan enkel met langdurige professionele hulp.
De mogelijkheid bestaat dat je er emotioneel en financieel onderdoor zit. Dat is meestal minder erg dan het lijkt. Geef daarom niet op, zet dag per dag door en verwacht niet dat jaren van negativiteit zomaar worden weggevaagd. Ga het proces aan, leer opnieuw gelukkig worden en ontdek wie je zelf wil zijn.
Als je niet goed weet waar je van hier moet verdergaan, kan mijn gratis 30 dagen break-up cursus die weg voor je openen.
Jij hebt je toekomst in handen en deze ervaring heeft je geleerd hoe je het morgen anders kan doen.
Indien je persoonlijk advies nodig hebt mag je hieronder een reactie achterlaten.
Doneren is geven en doet zoveel meer dan je denkt. Elke euro heeft de kracht om het leven van jou en zoveel anderen te helpen.
Een reactie achterlaten